Juni 2020
Wat heeft wetenschap met kunst te maken? Soms niks. Soms alles. Ik ben over het algemeen een alles-persoon, dat werkt al in mijn nadeel. Mijn keuzes in de kunst lijken speels, maar zijn bedrieglijk speels. Ik balanceer altijd op het randje van wat haalbaar of werkbaar is. Aard van het beestje neem ik aan. In de praktijk loop ik dus vaak tegen een onzekerheidsfactor over mijn werk aan, een factor waar ik nerveus van word, maar die blijkbaar nodig is om bij mijn doel te komen.
Theorie kun je gelukkig googlen. Wetenschap en kunst. Google wijst snel en graag naar Leonardo Da Vinci. Daarin veel aandacht voor verftechniek, de leer van het perspectief slash anatomie en zijn opvattingen over mechanismen.
Maar dat is niet de wetenschap waar ik tegen aan liep en hulp bij nodig had. Wat ik zocht was iets dat niet beschreven wordt. Boerenverstand. De google-zoektocht bracht wel iets teweeg natuurlijk, namelijk de wetenschap dat ik iets heb laten liggen op school. Als je met magneten moet werken, omdat een andere constructie niet bestaat (was mijn conclusie), dan moet je wel kunnen inschatten wat voor magneet je nodig hebt. En dat inschatten blijft lastig. Zelfs de bouwmarkt-hulpappjes ‘welke magneet heb ik nodig’ gaf geen antwoord op hoe ik 37 frikandellenbakjes van porselein aan elkaar kon bevestigen, zodanig dat het demontabel bleef, denkend aan de transport van dit soort onvervoerbare objecten. Ik heb mijn keuzes gemaakt en het resultaat ligt nu op de grond, hetgeen gelukkig een zeer mooi object heeft opgeleverd. Magneten werken goed, mits ze strategisch geplaatst worden. Dat waren ze niet. Volgende keer weet ik dat.
Maar er zijn meer voorbeelden te benoemen, waar techniek en kunst elkaar nodig hebben. Zeker in de keramiek. Chemie van de glazuren, of vloeimiddelen voor de gietklei, nee liever geen water. En de mooiste tot nu toe was de simpele rekensom die niet simpel bleek te zijn. Wetende dat porselein krimpt en niet zo’n beetje, hoor je de uiteindelijke maatvoering te kunnen berekenen. Ik had 9 panelen gepland, die een schilderij van porselein zouden vormen, in een metalen lijst. Aangezien ik door tijdgebrek (lees slechte planning) nog niet aan de lijst kon beginnen, begon ik wel alvast met de panelen zelf. Negen eierdozen van porselein. En de lijst zou ik dan lassen terwijl de panelen aan het afkoelen waren in de oven, Dat zou de ideale situatie kunnen zijn. Kunnen zijn. Dat klinkt al minder overtuigend en dat was ook het geval. Ik had namelijk nog niet kunnen inschatten wat de maat was van de porseleinen eierdozen en dat zou pas duidelijk worden als ze uit de oven kwamen. Stom, want ik,had gepland om in de tussentijd de lijst te lassen. Dus nam ik een papier en pen bij de hand, om het uit te rekenen. Tweede denkfout. Je kunt een rekenmachientje inzetten om iets uit te rekenen, maar de formule bepalen blijf mensenwerk. Wat ik even over het hoofd gezien had, is dat een lengte en breedte onregelmatige krimp vertoont, afhankelijk van de afstand tot de spiralen in een electrische oven. Kortom, krimp is niet gelijk aan regelmatigheid. Factor onbekend. De lijst, die dus op de gok met veel moeite en liefde werd gelast, kon ik niet meer aanpassen, dus dat werd een rondje aanpassingswerk aan de eierdozen zelf. Niet mijn favoriete bezigheid, want porselein is na het stoken op de eindtemperatuur even hard als glas. Met een knabbeltangetje, normaal te gebruiken bij mosaiek, werden de randjes milimeter voor milimeter afgebrokkeld, net zo lang totdat de panelen 3x3 in de lijst vielen. En dat om half vier ‘s nachts, de nacht voordat ik de expo moest inrichten.
De wetenschap dat het altijd goed komt, uitgaande van het aloude ritueel om alles onder grote druk te moeten uitvoeren, waar ik in uitblink, troost. Daar ga ik na de expo een roseetje op drinken. Proost.